Femoroasetabular Sıkışma

Kalça eklemi top-soket tipi bir eklemdir. Uyluk (femur) kemiğinin top şeklindeki başı leğen kemiğinin fincan çeklindeki soketi (asetabulum) ile eklemleşir. Asetabulumun kenarında labrum diye isimlendirilen fibrokıkırdak bir yapı ile mevcuttur. Kalça eklemi kıkırdağı eklem yüzeyinin pürüzsüz ve uyum içerisinde olmasını sağlar.

 FAS nedir: Kalça eklem yüzeylerinde olağan olmayan kemik büyümeleri sonucu eklem hareketleri esnasında sürtünmeye yol açan mekanik bir patolojiye verilen isimdir. Kemik ve kıkırdak yapıların birbirine sürtünmesi zaman içerisinde pürüzsüz olan kıkırdak yüzeylerde yıpranmaya ve labrum dediğimiz yapıda yırtılmalara yol açarak eklem kireçlenmesi gelişir.

FAS çocukluk zamanından başlayan bir problemdir. Genellikle büyüme çağında tekrarlayan hareketlerle oluştuğu bilinmektedir. Kalça ekleminin daha çok hareket ettiği ve zorlandığı, özellikle zıplamanın daha çok yapıldığı basketbol ve voleybol bazı sporlar ve fitness aktiviteleri ile uğraşanlar daha çok risk altındadır.

Pincer, cam ve kombine olmak üzere 3 tip FAS vardır. Pincer tipi sıkışmada ekstra kemik oluşumu soketin (asetabulumun) üst kenarında uzanır. Cam tipi sıkışmada, femur başı yuvarlaklığını yitirir ve eklemin içinde dönmesi zorlaşır. İki patoloji de birlikte varsa bu durum da kombine FAS sıkışması olarak adlandırılır.

Yürüme ve oturma sonrası kalça ve uyluk ağrısı artar. Ağrı bacak ve uylukda ağrı olabilir. Ağrının en çok olduğu durum kalçanın 90 derece katlı olduğu pozisyonda bacağın diğer bacak üzerine doğru getirilip içe döndürülmesi ile oluşur. Takılma hissi ve atlama sesi olabilir. Kalçada katılık ve yürüme zorluğu gelişir.

Uygun egzersiz programı ile kalçanın eklem hareketleri arttırılıp hastaların aktif kalmasına yardımcı olunur. Kuvvetlendirme ve esneklik egzersizleri özellikle önemlidir. Eğer bu güçlendirme egzersizleri ile ağrı geçmiyorsa kalça eklemine ultrason veya röntgen eşliğinde lokal anestezik verildiğinde ağrı geçiyorsa sıkışma tanısı netleşmiş olur.

FAS da bu aşamada sonra cerrahi gerekmektedir. Günümüzde en sık kullanılan ve hasta için en konforlu olan yöntem ufak deliklerle yapılan kapalı (artroskopik) yöntemlerle yapılmaktadır. Bu işlemde bahsedilen aşırı büyümeler çıkarılır, labrum yırtık ise ve kıkırdak problemi var ise tamir edilir. Bu artroskopik işlem hastanın şikayetlerinin giderilmesinin yanında ileride kalça ekleminde oluşabilecek kireçlenme riskinin azaltılmasını hedefler. Artroskopi sonrası kişiye özel düzenlenecek rehabilitasyon programı ile hastanın normal sportif ve gündelik yaşamına dönüşü sağlanır.